Ma trận boston là một mô hình lý thuyết kinh điển về chu trình sống của sản phẩm hoặc thương hiệu. Mô hình này được thực hiện bởi nhà nghiên cứu tại Boston Consulting Group cách đây hơn 40 năm.
Cho đến nay, ma trận boston vẫn được xem là công cụ quan trọng và được dùng phổ biến trong marketing.
Ma trận boston là gì?
Ma trận boston hay còn gọi là ma trận BCG. Ở ma trận này, chúng ta sẽ cùng nhau đi vào phân tích 2 khía cạnh của ma trận này.
- Market share (thị phần): thị phần của sản phẩm trên thị trường là thấp hay cao.
- Market growth (triển vọng phát triển): số khách hàng tiềm năng trong thị trường có triển vọng phát triển hay không.
Cách thiết lập ma trận Boston
Các thành tố trong ma trận boston gồm ngôi sao, bò sữa, dấu chấm hỏi và con chó.
Ngôi sao
Đại diện cho sản phẩm có thể cạnh tranh tốt trên thị trường với những đối thủ khác. Các sản phẩm này cần nguồn đầu tư để duy trì tốc độ tăng trưởng của nó.
Khi tốc độ tăng trưởng giảm, sản phẩm sẽ trở thành bò sữa. Nếu nó vẫn duy trì lượng lớn thị phần.
Bò sữa
Đại diện cho sản phẩm có tốc độ tăng trưởng thấp nhưng vẫn chiếm phần lớn trên thị trường. Ở mục này, sản phẩm đã có chỗ đứng trong lòng khách hàng. Nên nó chỉ cần 1 khoản đầu tư vừa đủ để duy trì lợi thế cạnh tranh.
Dấu chấm hỏi
Đại diện cho các sản phẩm có tốc độ tăng trưởng cao nhưng thị phần thấp. Vấn đề là sản phẩm này có thể có tiềm năng trong tương lai. Nhưng lại cần 1 khoản đầu tư tương đối để cạnh tranh với những đối thủ ngoài kia.
Nên đầu tư vào sản phẩm, hay rút lui để bảo toàn nguồn vốn. Là dấu chấm hỏi lớn trong góc phần tư này.
Con chó
Đại diện cho các sản phẩm rơi vào thị trường kém hấp dẫn, có thị phần thấp. Đối với các sản phẩm này, doanh nghiệp hiếm khi đầu tư vào chúng.
Việc phân loại danh mục sản phẩm doanh nghiệp trong ma trận BCG. Sẽ giúp bạn nắm bắt được vòng đời sản phẩm, phân bổ vốn đầu tư sao cho hợp lý.
Ý nghĩa của ma trận Boston
- Một công cụ hiệu quả trong việc quyết định phân bổ nguồn đầu tư
- Nhưng nó chỉ là lát cắt nhỏ trong bức tranh tổng thể hiện tại
- Ma trận BCG ít có giá trị dự báo tương lai
- Không quan tâm đến các khía cạnh liên quan đến môi trường bên ngoài
- Sẽ có sai sót dựa trên các giả định được đề ra từ ma trận BCG
Một số vấn đề liên quan đến việc sử dụng ma trận Boston
Sự tăng trưởng của thị trường có thể là thước đo không đầy đủ về tính hấp dẫn của thị trường.
Thị trường là thước đo về khả năng tạo ra tiền của sản phẩm.
Việc chỉ tập trung vào market growth và market share sẽ làm cho doanh nghiệp không quan tâm đến các yếu tố khác. Có thể tác động đến sự phát triển bền vững của sản phẩm.
Vòng đời của các danh mục sản phẩm có thể không giống nhau. Quy về một cách chuẩn nhất định.
Một số đánh giá về các thành tố trong ma trận boston
1, Ngôi sao
- Thị trường tăng trưởng mạnh.
- Chiếm thị phần lớn.
- Thu về lượng tiền trung bình.
- Tiếp tục đầu tư.
Cần đẩy mạnh nhóm Ngôi sao bằng cách tập trung nguồn lực mảketing tối đa để đảm bảo nhóm sản phẩm này tăng tốc một cách nhanh nhất hòng chiếm lĩnh thị phần và mang lại doanh số bán càng cao càng tốt.
Bởi đây là nhóm sản phẩm đang được thị trường chào đón tích cực, nếu không tập trung đẩy mạnh thì sẽ bỏ phí thời cơ, nhường sân cho đối thủ.
2, Bò sữa
- Thị trường tăng trưởng chậm.
- Chiếm thị phần lớn.
- Thu về lượng tiền lớn.
- Tiếp tục “vắt sữa”.
Nhóm Bò sữa do không thể tăng trưởng thêm nữa, nhưng thị phần vẫn còn và vẫn đang đều đều mang lại nguồn tiền đáng kể, do vậy ta chỉ cần cung cấp nguồn lực vừa phải để duy trì và hạn chế việc giảm thị phần (như hình tượng chú Bò sữa, chỉ cần cho ăn chút cỏ và vắt sữa được càng nhiều càng tốt).
3, Dấu hỏi
- Thị trường tăng trưởng mạnh.
- Chiếm thị phần thấp.
- Thu về lượng tiền thấp.
- Tiếp tục xây dựng thương hiệu.
Nhóm Dấu hỏi là nhóm sản phẩm mới, chúng ta cần đẩy marketing thử trong thời gian ngắn, tích cực theo dõi và phân tích xem sản phẩm nào có phản ứng tốt, kênh marketing nào hiệu quả thì cho sản phẩm đó vào nhóm Ngôi sao để được đẩy mạnh marketing.
Sản phẩm nào không bán được mặc dù đã thử các phương cách marketing khác nhau thì cho vào nhóm Chó mực để đỡ tốn thêm chi phí cho nó. Số còn lại thì cho vào nhóm Bò sữa để tìm cách khai thác thêm.
4, Chó mực
- Thị trường tăng trưởng chậm.
- Chiếm thị phần lớn thấp.
- Thu về lượng tiền tầm trung.
- Nên thoái vốn.
Nhóm Chó mực là nhóm không mang lại lợi ích cho công ty nữa, do vậy đừng phí hoài đổ tiền vào marketing vô ích, hãy loại bỏ nhóm sản phẩm này ra càng sớm càng tốt để tránh tốn các chi phí không cần thiết (tồn kho, bảo quản, quản lý, kiểm kê, đối soát,…)
Ma trận Boston được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như quản lý nhân sự, đầu tư, sản xuất, … Chỉ cần khéo léo là có thể tối ưu nguồn lực của mình.
Nếu bạn không đủ kiến thức để thực hiện ma trận BCG. Có thể tìm đến dịch vụ tư vấn doanh nghiệp của apex.edu.vn của chúng tôi để được tư vấn chi tiết nhất.